Meer tijd een aandacht voor de bewoners: hoe dan?

De bezetting en ‘Het Rooster’

Als je wat blogs en de pagina’s op mijn website hebt gelezen, denk je vast: ‘Daar komt ze weer met dat rooster!’. Tja, die bezettingsperikelen vormen nou eenmaal een rode draad door de problematiek die ik binnen zorgteams tegen kom. Het Kwaliteitskader heeft ervoor gezorgd dat we ook op een andere manier naar de bezetting in onze teams zouden kunnen kijken. Dat anders kijken levert zo af en toe, laten we zeggen, nog wat ‘aanpassingsproblemen’ op. Die problemen zijn best te verklaren.

Het kader vraagt van organisaties en medewerkers een andere denkwijze. Het kader vraagt van hen dat er aandacht is voor de bewoners, dat het welzijn voorop staat én dat de zorg veilig is. Dit alles vraagt ook om een gedragsverandering. Niet alleen bij de medewerkers op de afdelingen maar van iedereen in de organisatie.

Leiderschap tonen en nemen is de sleutel

We hebben het vaak over verantwoordelijkheid nemen, geven en afdragen. Door de persoonsgerichte zorg is er geen ‘one size fits all’ bezetting voor afdelingen te geven. Per afdeling moet steeds gekeken worden wat de bewoners nodig hebben. Een evenwichtig team is zo samengesteld dat de zorg aan de bewoners veilig is. En dat maakt het lastig. Want hoe verdeel je de verantwoordelijkheden op een goede manier? Hoe zorg je ervoor dat medewerkers die verantwoordelijkheid op zich nemen die vanuit hun functie van hen vewacht mag worden? Hoe doe je dat wanneer het steeds lastiger wordt om de verantwoordelijke dienst bezet te krijgen? Wanneer steeds meer teams zelfsturend of zelforganiserend zijn?

Een voorbeeld van een situatie uit één van de teams die ik coach:

Medicatie delen is een belangrijk onderdeel van de zorg aan de cliënten. Medicatieveiligheid is steeds terugkerend onderwerp van gesprek in teams.  Niet voor niets hebben we hiervoor afspraken met elkaar gemaakt en gezegd: Hiervoor stellen we mensen aan die voldoende onderlegt zijn om die medicatie te kunnen geven of toedienen. Daarom stond ik ook raar te kijken toen ik erachter kwam dat een helpende plus zonder back-up van een verzorgende IG op de afdeling een avonddienst had gedraaid. Deze dame had dus duidelijk te veel verantwoordelijkheid op haar schouders genomen.

Wat bleek? Dit team had een tekort aan verzorgende IG en de verzorgende IG’s’ binnen het team hadden de afgelopen periode al veel diensten opgelost. Deze dienst ging hen echt niet meer lukken. Het was zeker niet de bedoeling om de verantwoordelijkheid voor afdelingaf te schuiven op de helpende plus, maar er werd ook door niemand in het team leiderschap getoond en gezegd: “Dit is de situatie die we moeten oplossen (een gat op deze dienst in het rooster) én dit zijn de spelregels waarbinnen we ruimte hebben (er moet een bevoegd persoon zijn), hoe pakken we het aan?

Escaleren en het probleem delen was een optie geweest. De werkdruk op de verzorgende IG’s was gewoon hoog. Er had gezegd kunnen/moeten worden:” Joh, wij komen tekort”. Maar, is dit wel het daadwerkelijke probleem?. ‘The problem is not the problem, the problem is your attitude to the problem!’

Het team had hier persoonlijk leiderschap moeten tonen en de verantwoordelijkheid moeten voelen en nemen om het op te lossen. Dat is niet gebeurd. Kennelijk zagen zij als enige oplossing om de dienst te laten draaien door een collega die niet over de benodigde bevoegdheden beschikte.  

Het probleem was namelijk niet ‘we hebben een gat in het rooster en dat gat moet gevuld worden’. Maar het daadwerkelijke probleem was: ‘we willen veilige en goede zorg leveren en een gat in het rooster zorgt ervoor dat we dat niet kunnen waarmaken. Ze hadden met elkaar de vraag moeten stellen: ‘Hoe lossen we dit op?’